Jak zabezpieczyć się przed konsekwencjami nielegalnej działalności gospodarczej prowadzonej na wspólnej nieruchomości?
• Data: 2024-10-07 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Żona jest współwłaścicielką kawałka ziemi na Mazurach (zakładam, że rolnej, gmina wiejska, sąsiadujące działki to pastwiska) z tytułu spadku. Traktuje to wyłącznie jako długoterminową lokatę kapitału. Brat żony zajmuje się terenem (za biernym przyzwoleniem innych), m.in. założył wodociąg i wykonał ogrodzenie, ale ostatnio wpadł na pomysł zrobienia pola namiotowego/kempingu. Zakładając, że pole namiotowe/kemping nie zostanie zgłoszone (żaden z właścicieli nie jest rolnikiem) i nie będzie spełniało żadnych wymogów (nazwijmy to środowiskowo-sanitarnych), to czy żonie grozi odpowiedzialność prawna/finansowa z tytułu nielegalnej działalności kempingowej, zaśmiecenia, braku toalet, skarg sąsiadów itp.? Jeśli tak, to czy, poza zbyciem udziału, żona może się zabezpieczyć przed konsekwencjami działań brata (na którego nie ma wpływu)?
Prowadzenie pola biwakowego bez rejestracji
W pierwszej kolejności wskazać należy, że prowadzenie pola biwakowego/usług kempingowych wymaga dopełnienia pewnych rejestracji w urzędzie gminy, jak i konieczności objęcia nadzorem sanitarnym. Również w zależności od tego, czy teren jest rolny, czy nie wymaga (lub też nie) zarejestrowania działalności gospodarczej. Tego rodzaju działalności jest niestety widoczna, stąd też można bardzo łatwo ściągnąć na siebie kontrolę, co doprowadzić może do odpowiedzialności zarówno cywilnoprawnej, karnoskarbowej, jak i karnej.
Z uwagi na to, że to brat małżonki podejmuje działania na tym terenie, to warto byłoby zabezpieczyć małżonkę w taki sposób, aby posiadała umowę, np. umowę użyczenia tego kawałka nieruchomości bratu. Umowę użyczenia reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610), w skrócie K.c. Zgodnie z art. 710 K.c. „Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy”.
Zawarcie umowy użyczenia z bratem
Umowę użyczenia zaliczamy do umów realnych, czyli do jej zawarcia konieczne jest złożenie oświadczeń woli, ale także wydanie rzeczy biorącemu. Przedmiotem użyczenia może być każda rzecz, zarówno oznaczona co do tożsamości, jak i co do gatunku, jeżeli nadaje się do używania. Umowa użyczenia jest umową jednostronnie zobowiązującą, gdyż zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest wyłącznie użyczający. Na podstawie art. 712 § 1 K.c. „Jeżeli umowa nie określa sposobu używania rzeczy, biorący może rzeczy używać w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu”. Nadto na podstawie § 2 „Bez zgody użyczającego biorący nie może oddać rzeczy użyczonej osobie trzeciej do używania”.
Wskazać należy, że analizowany przepis stanowi, że treść umowy użyczenia ma decydujące znaczenie dla określenia sposobu korzystania z rzeczy. Dopiero gdy strony w umowie nie uregulowały tych kwestii, zastosowanie znajdują dalsze wskazówki zawarte w komentowanym przepisie. Biorący może używać rzeczy zgodnie z jej właściwościami (atrybutami fizycznymi) i przeznaczeniem (zwyczajowym zastosowaniem). Jest on ponadto obowiązany do sprawowania pieczy nad tą rzeczą.
W takiej umowie należałoby dokładnie określić, że:
1) małżonka użycza nieruchomość bratu,
2) brat ponosi pełną odpowiedzialność za korzystanie z części nieruchomości.
W ten sposób małżonka będzie mogła uniknąć odpowiedzialności, gdyż będzie dysponowała dokumentem, na mocy którego przekazała korzystanie z nieruchomości swojemu bratu. W przeciwnym razie będzie ponosiła odpowiedzialność za podejmowane działania na swoim terenie. Podobnie postąpić mogą pozostali współwłaściciele.
Przykłady
Nielegalne pole biwakowe
Anna i Tomasz, małżeństwo, posiadają działkę na wsi, na której zdecydowali się otworzyć pole biwakowe. Nie zarejestrowali swojej działalności ani nie zgłaszali tego faktu w urzędzie gminy, gdyż uważali, że nikt się o tym nie dowie. Po kilku tygodniach regularnego przyjmowania turystów doszło do kontroli, w której wyniku otrzymali karę finansową oraz musieli zamknąć działalność. Anna i Tomasz zdali sobie sprawę, że mogliby uniknąć kłopotów, gdyby wcześniej zarejestrowali pole biwakowe i zadbali o wymagane formalności.
Umowa użyczenia między członkami rodziny
Marcin, brat małżonki Joanny, chciał prowadzić pole biwakowe na jej działce. Aby uniknąć odpowiedzialności za ewentualne problemy prawne związane z tą działalnością, Joanna postanowiła zawrzeć z nim umowę użyczenia. W umowie sprecyzowała, że Marcin będzie mógł korzystać z działki, ale to on ponosi odpowiedzialność za wszelkie działania związane z biwakiem. Dzięki temu Joanna ma zabezpieczenie prawne i może uniknąć konsekwencji, które mogłyby wyniknąć z działalności Marcina.
Współwłaściciele działki i odpowiedzialność za biwak
Marek i Zofia są współwłaścicielami działki, na której Zofia zorganizowała pole biwakowe bez rejestracji. W tej sytuacji Marek postanowił spisać umowę użyczenia z Zofią, aby się zabezpieczyć na przyszłość. Zgodnie z umową to Zofia będzie odpowiedzialna za korzystanie z działki i poniesie wszelkie koszty związane z ewentualnymi incydentami.
Podsumowanie
Prowadzenie pola biwakowego wymaga rejestracji w urzędzie gminy oraz nadzoru sanitarnego. W przypadku współwłasności nieruchomości warto rozważyć zawarcie umowy użyczenia, która zgodnie z Kodeksem cywilnym reguluje zasady korzystania z części wspólnej. Taka umowa pozwala jednemu ze współwłaścicieli na przekazanie prawa do użytkowania terenu, precyzując odpowiedzialność za jego wykorzystanie. Dokładne określenie warunków umowy może pomóc w uniknięciu konfliktów i zabezpieczeniu interesów wszystkich współwłaścicieli.
Oferta porad prawnych
Masz pytania dotyczące współwłasności nieruchomości? Nasi doświadczeni prawnicy dokładnie przeanalizują Twoją sytuację i przygotują dla Ciebie odpowiednie pisma i dokumenty. Skorzystaj z naszej wiedzy, aby zabezpieczyć swoje interesy i uniknąć potencjalnych problemów prawnych. Nie czekaj – skontaktuj się z nami już dziś!
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika